Category: <span>Fréttir</span>

Verkalýðshreyfingin er alþjóðleg hreyfing og við fyllumst skelfingu yfir því ofbeldi sem ísraelski herinn beitir almenna borgara í Palestínu enn og aftur og verður einungis lýst sem tilraun til þjóðernishreinsana. Systursamtök ASÍ í Palestínu er PGFTU og góður félagi í þeim samtökum Dr. Ashraf Al-A’war var handtekinn af Ísraelsher þann 8. maí síðastliðinn, yfirheyrður um stéttafélagaþátttöku sína og hefur verið bannað að taka þátt í stjórnmálum eða verkalýðsmálum í einn mánuð. Þetta er dæmi um hið hversdagslega ofbeldi sem Palestínumenn mega sæta til viðbótar við hreinar loftárásir, landnám, aðskilnaðarstefnu, fangelsanir, morð og brottflutninga. Alþjóðlega verkalýðshreyfingin fordæmir þetta og það hef ég einnig gert við sendiherra Ísraela.  

Svo skrifar forseti ASÍ í vikulegum pistli inn á heimasíðu sambandsins í dag.  Framsýn stéttarfélag tekur heilshugar undir þessi ummæli en formanni félagsins, Aðalsteini Árna, var boðið að kynna sér aðstæður í Palestínu fyrir tæpum tveimur árum. Honum var verulega brugðið yfir þeim mannréttindabrotum Ísarelsmanna sem líðast í skjóli alþjóðasamfélagsins, ekki síst Bandaríkjanna.  

Formaður Framsýnar segir að það hafi tekið verulega á að hlusta á talsmenn verkalýðsfélaganna í Palestínu tala um ofbeldið sem Ísraelsmenn beita Palestínumönnum daglega. Hann hefði ekki getað trúað því að slík mannvonska væri til, fréttir síðustu taka frá átakasvæðinu veki með honum mikinn hroll.   

Forsvarsmenn Framsýnar fóru í góða ferð á dögunum í fiskeldi Samherja í Öxarfirði. Fundað var með starfsmönnum um starfsemi Framsýnar og tekið við fyrirspurnum frá þeim sem voru almennt áhugasamir um félagið sitt. Auk þess gafst fulltrúum Framsýnar tækifæri á að fræðast um starfsemi fyrirtækisins en Arnar Freyr Jónsson rekstrarstjóri  gaf þeim góða innsýn inn í rekstur fyrirtækisins sem er eitt stærsta landeldisframleiðandi á laxi í heiminum. Árið 2020 var eitt besta árið í sögu fyrirtækisins er framleiðslu varðar, en þá var slátrað um 1700 tonnum af laxi. Stefnt er að því auka framleiðsluna á næstu árum.  Eldisstöðin í Öxarfirði hefur nokkra sérstöðu þar sem töluverður jarðhiti er á svæðinu og hægt er að ala laxinn í 10-11 gráðu heitu ísöltu vatni.  Laxinn er alinn á hágæða fóðri og fer öll framleiðslan fram í samræmi við ströngustu kröfur kaupenda. Mest af framleiðslunni fer til Bandaríkjanna. Þess má geta að fyrirtækið sérhæfir sig í framleiðslu á laxi en er með eldi á klakfiski í klakfiskastöð að Sigtúnum í Öxarfirði. Þaðan fara bleikjuhrognin í frekara eldi í stöðvar Samherja á Reykjanesi. Tæplega 30 starfsmenn starfa hjá Samherja – Fiskeldi ehf. í Öxarfirði sem flestir eru í Framsýn stéttarfélagi. Verði af frekari framkvæmdum á vegum fyrirtækisins á næstu árum mun þeim fjölga enn frekar.  

Olga Gísladóttir hefur langa starfsreynslu hjá fiskieldi Samherja í Öxarfirði. Öflugt lið starfsmanna starfar hjá fyrirtækinu við framleiðslu á hágæða afurðum úr laxi.

Egill Páll blaðamaður á Vikublaðinu hefur skrifað leiðara sem vakið hafa töluverða athygli og umræður. Við birtum hér leiðara sem kemur inn á starf Framsýnar og því við hæfi að birta hann. Annar leiðari eftir Egil Pál mun svo birtast á morgun er nefnist „Martröðin sem ekki er talað um“ og fjallar um framkomu ferðamanna í garð starfsfólks í ferðaþjónustu. Hvað það varðar hefur Framsýn orðið að skipta sér að slíkum málum á félagssvæðinu þar sem starfsmenn í ferðaþjónustu hafa sett sig í samband við félagið vegna slíkra mála.  

Hvað er að gerast í Norðurþingi?

Sagt er að góðir hlutir gerist hægt en svo raungerast aðrir hlutir alls ekki neitt. Hvort hið fyrrnefnda eða síðarnefnda eigi við um stjórnsýsluna í Norðurþingi er ekki gott að fullyrða nokkuð um.

Ég hef um nokkurt skeið fylgst vel með fundargerðum frá fastanefndum sveitarstjórnar Norðurþings. Ekki er óalgengt að inn á borð nefndanna og sveitarstjórnar berist mál sem kannski er ekki beint á könnu sveitarfélaga yfir höfuð. Slík mál geta engu síður verið gríðarleg hagsmunamál fyrir íbúa og þar af leiðandi æskilegt að sveitarfélagið beiti sér af fullum þunga fyrir því að slík mál komist í jákvæðan farveg. Oft sér maður að þessi mál eru afgreidd í bókun eitthvað á þann veg að fylgst verði með gangi mála.

Þar má nefna mál eins og brýna viðhaldsþörf Húsavíkurkirkju. Sveitarstjórn tók málið til umræðu og kallaði í kjölfarið fulltrúa frá sóknarnefnd á fund byggðarráðs. Þar var bókað að aðkoma Norðurþings yrði reifuð. Síðan hefur ekkert heyrst frá kjörnum fulltrúum.

Nú er raunveruleg hætta á því að Húsasmiðjan hverfi frá Húsavík og þar með myndi þjónustustig lækka í bænum, bæði fyrir íbúa en ekki síður iðnaðarmenn. Hefur sveitarstjórn gert eitthvað til að reyna liðka fyrir því að þessi þjónusta haldist innan bæjarmarkanna?

Hvernig er með stöðu áætlunarflugs til Húsavíkur. Nú er ekkert launungamál að flugfélagið Ernir sem haldið hefur úti þessari flugleið berst í bökkum og hafa margir áhyggjur af því að það sé einungis tímaspursmál hvenær áætlunarflug til Húsavíkur leggst af. Þetta er gríðarlega mikilvægt hagsmunamál, fyrir íbúa og ferðaþjónustuaðila. Hvað er sveitarstjórn að gera í málinu?

Hefur sveitarstjóri átt fund með ráðherra samgöngumála? Hefur einhver úr sveitarstjórn bent ráðherra á bjagað samkeppnisumhverfi í innanlandsflugi og að flugleiðin Húsavík-Reykjavík er eina flugleiðin í áætlunarflugi án ríkisábyrgðar. Hefur einhver innan Norðurþings haldið því á lofti við ráðherra að samkeppniseftirlitið lýsti áhyggjum af áhrifum ríkisaðstoðar Icelandair á flugfélagið Erni?

Þetta hefur hinsvegar stéttarfélagið Framsýn gert. Fyrir utan það að styðja við flugfélagið sem sinnir Húsavíkurfluginu með því að niðurgreiða fargjöldin fyrir félagsmenn sína; þá er félagið að vinna að því hörðum höndum að þrýsta á rétt stjórnvöld að tryggja það áætlunarflug til Húsavíkur leggist ekki af.

Það hefur verið, og má í sjálfu sér gagnrýna það að stéttarfélag sé að eyða púðri í það að hugsa um áætlunarflug; en ekki er sveitarstjórn að gera neitt í málinu. Þetta telst kannski ekki til mikilvægra hagsmuna fyrir íbúa, eða hvað?

Egill P. Egilsson

(Leiðarinn er birtur með leyfi blaðamannsins)

Ný skoðanakönnun sem Gallup gerði fyrir Alþýðusambandið sýnir að tæplega þriðjungur fólks á vinnualdri (20-65) á ekki rétt á fullu orlofi í sumar. Fullt orlof telst 24 greiddir frídagar eða meira. Þegar spurt var um ástæðu þess að viðkomandi fái ekki fullt orlof nefndu 55% að þeir hefðu ekki verið í starfi sl. 12 mánuði og rúmlega 8% sögðust sjálfstætt starfandi.

Athygli vekur að aðeins 5,8% fá ekki fullt orlof vegna skerts starfshlutfalls vegna hlutabótaleiðar en þá ber að hafa í huga að þeim sem nýttu þá leið fækkaði mikið eftir 1. maí í fyrra. Tæplega 1% sögðust hafa nýtt orlof vegna sóttkvíar og 2,7% nefndu aðrar ástæður þar á meðal að hafa nýtt orlof vegna lokunar grunn- eða leikskóla.

Konur og yngra fólk er líklegra til að eiga ekki rétt á fullu orlof í sumar og það sama má segja um fólk með lægri tekjur og þá sem eru starfandi á almenna vinnumarkaðnum.

Markmið þessarar könnunarinnar var að kanna sumarfrí og orlofsrétt launafólks í Covid-19.

Um netkönnun var að ræða sem var gerð 30. apríl til 10. maí 2021. Úrtakið var 1604 manns af öllu landinu, 18 ára og eldri. Svarhlutfall var 51,4% eða 824 manns. (ASI.IS)

Ársfundur Stapa lífeyrissjóðs var haldinn miðvikudaginn 5. maí. Vegna gildandi sóttvarnarreglna var fundurinn haldinn rafrænt en honum var einnig streymt á vefsíðu sjóðsins. Á dagskrá fundarins voru hefðbundin ársfundarstörf og var þátttaka góð.

Í ávarpi stjórnarformanns, Erlu Jónsdóttur, kom fram að árið 2020 verði vafalaust lengi í minnum enda atburðarrás þess nokkuð sem enginn sá fyrir. Á fyrsta ársfjórðungi varð ljóst að skæður heimsfaraldur hafði brotist út og vegna áhrifa hans var ávöxtun eigna sjóðsins mjög sveiflukennd innan ársins.

Á fyrsta ársfjórðungi lækkuðu hlutabréf í eignasafni sjóðsins töluvert en lágt áhættustig og dreifð eignasamsetning drógu úr áhrifum þessa á eignasafnið í heild.

Í kjölfar vaxtalækkana og annarra örvandi aðgerða opinberra aðila til að stemma stigu við áhrifum Covid-19 tóku verðbréfamarkaðir við sér á ný og nam raunávöxtun eigna Stapa árið 2020 ríflega 9%. Sú góða ávöxtun kemur í kjölfarið á tæplega 10% raunávöxtun ársins 2019 og hafa undanfarin ár því verið meðal bestu ára sjóðsins hvað varðar ávöxtun. Ávöxtunarmarkmið sjóðsins er 3,5% raunávöxtun en meðalraunávöxtun undanfarinna 10 ára nemur 4,5%.

Hrein eign sjóðsins til greiðslu lífeyris vex áfram hröðum skrefum, bæði vegna hækkandi iðgjalda og góðrar ávöxtunar. Í árslok 2020 nam hún 295.868 milljónum króna og hækkaði um 39.735 milljónir króna á árinu. Hrein eign tryggingadeildar nam 288.345 milljónum króna og hrein eign séreignardeilda 7.523 milljónum.

Heildarlífeyrisgreiðslur tryggingadeildar sjóðsins á árinu námu 7.140 milljónum króna og hækkuðu um 11,4% frá fyrra ári. Stærstan hluta lífeyrisgreiðslna má rekja til eftirlauna, eða sem nemur 71%, örorkulífeyrir nam 24% af lífeyrisgreiðslum sjóðsins og barna- og makalífeyrir 5%. Lífeyrisþegar í árslok voru 10.966 og fjölgaði um 705 frá fyrra ári. 

Stjórnarformaður fór einnig yfir áherslur Stapa í eignastýringu þar sem meðal annars kom fram að á undanförnum misserum hafa svokölluð UFS málefni (umhverfisþættir, félagslegir þættir og stjórnarhættir) fengið meira vægi í eignastýringu sjóðins. Á árinu 2020 undirritaði sjóðurinn „Viljayfirlýsingu um fjárfestingar í þágu sjálfbærrar uppbyggingar“. Þá hefur stjórn sett sjóðnum það markmið til lengri tíma að hlutfall erlendra eigna í eignasafni verði allt að 40%. 

Stjórnarformaður gerði jafnframt að umtalsefni vilja stjórnvalda til að framkvæma heildarendurskoðun á lífeyrismálum hér á landi með útgáfu svokallaðrar grænbókar. Hún telur að framsækið réttindakerfi Stapa sem sjóðurinn tók upp árið 2016 gæti verið sniðmát fyrir einfaldað lífeyriskerfi og aukið gagnsæi og mun sjóðurinn koma því á framfæri við vinnslu grænbókarinnar.

Jóhann Steinar Jóhannsson, framkvæmdastjóri Stapa, fór því næst yfir ársreikning sjóðsins og helstu lykiltölur deilda sjóðsins. Hann gerði einnig grein fyrir tryggingafræðilegri stöðu sem er jákvæð um 1,5%, en var neikvæð um 0,4% í lok árs 2019. Jákvæða tryggingafræðilega afkomu má rekja til góðrar ávöxtunar á sl. ári auk þess sem samþykktabreytingar sem samþykktar voru á ársfundi sjóðsins 2020 bættu stöðuna um 2.777 millj.kr. Jóhann Steínar fór einnig yfir áhrif og viðbrögð sjóðsins við Covid-19.

Þá fór Brynjar Þór Hreinsson, fjárfestingarstjóri, yfir fjárfestingarstefnu sjóðsins og ávöxtun það sem af er árinu 2021. Hann fór einnig yfir hluthafastefnu Stapa.

Á fundinum voru lagðar fram tillögur að breytingum á samþykktum sjóðsins. Einar Ingimundarson og Jóna Finndís Jónsdóttir, forstöðumaður réttndasviðs, gerðu grein fyrir þeim breytingum og voru þær allar samþykktar. Þá var einnig samþykkt tillaga að KPMG sem löggiltum endurskoðanda sjóðsins.

Stjórnarformaður gerði því næst grein fyrir starfskjarastefnu og var hún samþykkt. Þá var tillaga nefndar um laun stjórnar einnig samþykkt en í henni felst að laun stjórnarmanna hækki í takti við breytingar launavísitölu sl. 12 mánaða og að launin verði tvískipt, annars vegar greidd föst laun og hins vegar greitt fyrir mætingu á hvern fund.

Stjórnarkjöri var lýst en stjórn sjóðsins var kosin á fulltrúaráðsfundi sjóðsins þann 30. mars sl. Stjórn Stapa lífeyrissjóðs skipa í dag:

Frá launamönnum:
Tryggvi Jóhannsson (formaður), Jónína Hermannsdóttir, Oddný María Gunnarsdóttir og Sverrir Mar Albertsson.

Varamenn: Heimir Kristinsson og Sigríður Dóra Sverrisdóttir.

Frá launagreiðendum:
Erla Jónsdóttir (varaformaður), Kristín Halldórsdóttir, Unnar Már Pétursson og Valdimar Halldórsson.

Varamenn: Guðrún Ingólfsdóttir og Páll Snorrason.

Þá var í samþykkt samhljóða nefnd um laun stjórnar. Í nefndinni sitja stjórnarformaður Stapa, Borghildur Freyja Rúnarsdóttir, Jens Garðar Helgason og Hjördís Þóra Sigurþórsdóttir 

Gögn frá ársfundinum:

• Ársskýrsla Stapa 2020
• Ávarp stjórnarformanns
• Glærur fundarins
• Breytingar á samþykktum
• Fundargerð ársfundar 2021 (væntanleg)

Stjórnar og trúnaðarráð Framsýnar stéttarfélags kemur saman til fundar á morgun, miðvikudaginn 12. maí kl. 17:00 í fundarsal félagsins. Að venju tekur stjórn Framsýnar-ung þátt í fundinum. Mörg mál eru á dagskrá fundarins. Reiknað er með að aðalfundur félagsins verði haldinn í byrjun júní nú þegar heimilt er að halda 50 manna „snertifundi.“ Ekki er áhugi fyrir því innan Framsýnar að halda rafrænan aðalfund þess vegna hefur verið beðið með að halda fundinn þar til heimilt verður að halda „snerti“ aðalfund sem  nú liggur fyrir.

Dagskrá:

1. Fundargerð síðasta fundar

2. Inntaka nýrra félaga

3. Aðalfundur félagsins

4. Lagabreytingar

5. Heimild til að afskrifa skuldir

6. Ársfundur Lsj. Stapa

7. Trúnaðarmannanámskeið

8. Málefni Þorrasala

9. Áætlunarflug Hús-Rvk

10. Orlofsmál 2021

11. Vinnutímabreytingar hjá starfsmönnum ríkis og sveitarfélaga

12. Formannafundur SGS

13. Fyrirspurn um stöðu atvinnuleitenda tekin fyrir

14. Aðalfundur Orlofsbyggðarinnar á Illugastöðum

15. Vinnustaðaheimsóknir/heimsóknir í skóla

15. Önnur mál

Með bréfi til Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra (SSNE) sem varð til á síðasta ári við sameiningu Atvinnuþróunarfélags Eyjafjarðar, Atvinnuþróunarfélags Þingeyinga og Eyþings kallar Framsýn stéttarfélag eftir aðkomu SSNE að framtíð áætlunarflugs til Húsavíkur. Bréfið fór frá Framsýn í morgun.

Undanfarið hefur Framsýn vakið athygli á því hvað er að gerast í áætlunarflugi á Íslandi. Félagið hefur sérstakar áhyggjur af því, að svo virðist sem unnið sé að því að koma Flugfélaginu Erni út af markaðinum. Ernir hefur m.a. haldið úti áætlunarflugi milli Húsavíkur og Reykjavíkur.

Það var mikið gæfuspor þegar Flugfélagið Ernir hóf áætlunarflug til Húsavíkur vorið 2012 í góðu samstarfi við heimamenn, enda hafa Þingeyingar aldrei efast um mikilvægi þess að búa við góðar samgöngur. Áður höfðu önnur flugfélög séð um áætlunarflug til Húsavíkur, með hléum. Þar á meðal var Flugfélag Íslands sem lagði af  flug til Húsavíkur og beindi farþegum þess í stað í gegnum Akureyri, þyrftu þeir á flugsamgöngum að halda við Reykjavík. Eðlilega voru menn ekki ánægðir með þessa ákvörðun flugfélagsins á sínum tíma enda um mikla þjónustuskerðingu að ræða fyrir flugfarþega um Húsavíkurflugvöll.

Nú er svo komið að nánast allt áætlunarflug innanlands er ríkisstyrkt með beinum eða óbeinum hætti nú þegar ákveðið hef­ur verið að samþætta rekst­ur Air Ice­land Conn­ect og Icelanda­ir. Starf­semi flugfé­lag­anna tveggja hefur verið sam­einuð, svo sem flugrekstr­ar­svið, sölu- og markaðsmál. Sameinað félag er með eignarhlut í Norlandair sem hægt og bítandi hefur verið að ná flestum ríkisstyrktum áfangastöðum á landsbyggðinni.

Vitað er að stjórnvöld hafa verið með beina ríkisstyrki varðandi ákveðnar flugleiðir; Þórshöfn, Vopnafjörður, Grímsey, Gjögur, Bíldudalur, Höfn og Vestmannaeyjar auk þess að koma myndarlega að stuðningi við Icelandair með ríkisábyrgð upp á um 16 milljarða, sem er eftir samþættingu við dótturfélagið Air Ice­land Conn­ect með áætlunarferðir til Akureyrar, Egilsstaða, Ísafjarðar og Vestmannaeyja.

Eftir því sem best verður séð, er eina áætlunarflugið sem ekki er ríkisstyrkt eða nýtur ríkisábyrgðar, flugleiðin Reykjavík-Húsavík með Flugfélaginu Erni sem skekkir verulega samkeppnisstöðuna.

Því miður virðist sem ábendingar Samkeppniseftirlitsins sem fram koma í umsögn eftirlitsins við frumvörp er varða ríkisaðstoð til handa Icelandair séu að raungerast.

Í umsögninni kemur skýrt fram að ríkisaðstoð sem styddi við rekstur Air Iceland Connect myndi hafa skaðleg áhrif á fyrirtæki á borð við Flugfélagið Erni. Áhyggjur Samkeppniseftirlitsins eru þegar komnar fram nú þegar Icelandair og Air Iceland Connect hafa sameinað krafta sína auk þess sem Norlandair er hluti af samsteypunni þar sem Flugfélag Íslands ehf. á eignarhlut í Norlandair svo vitnað sé í ársreikninga félagsins 2019.

• Innanlandsflug. Air Iceland Connect nýtur mikilla yfirburða í innanlandsflugi. Á stærstu flugleiðum innanlands, þ.e. á milli Reykjavíkur og Akureyrar, Reykjavíkur og Egilsstaða og Reykjavíkur og Ísafjarðar hefur Air Iceland Connect því sem næst notið einokunarstöðu allt frá árinu 2000 þegar Íslandsflug hætti samkeppnisflugi á leiðunum. Aðrir keppinautar í áætlunarflugi innanlands sinna að mestu leyti öðrum leiðum sem eru mun minni að umfangi. Ljóst er að ríkisaðstoð sem styddi við rekstur Air Iceland Connect myndi hafa skaðleg áhrif á fyrirtæki á borð við Flugfélagið Erni eða aðra sem hygðust hasla sér völl í innanlandsflugi.

Flugfélagið Ernir á því miður ekki lengur roð í þennan sameinaða risa sem drottnar nú nánast yfir öllu áætlunarflugi á Íslandi með ríkisstyrkjum og/eða ríkisábyrgð í boði stjórnvalda.

Staðan er augljós, með útspili stjórnvalda hefur verið þrengt verulega að rekstri Flugfélagsins Ernis sem haldið hefur úti áætlunarflugi á markaðslegum forsendum til Húsavíkur.

Eins og áður hefur komið fram í þessu bréfi stefnir í algjöra einokun á áætlunarflugi á Íslandi, þar sem vísbendingar eru um að Flugfélagið Ernir eigi ekki auðvelt með að mæta þeirri andstöðu sem flugfélagið býr við um þessar mundir. Það er þrátt fyrir farsæla sögu frá stofnun þess árið 1970 er viðkemur leiguflugi, áætlunarflugi og sjúkraflugi.

Hvað það varðar hafa forsvarsmenn Framsýnar þegar fundað með forsætisráðherra og Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra varðandi áhyggjur félagsins á fákeppni í áætlunarflugi á Íslandi auk þess að gera Samkeppniseftirlitinu viðvart. Ráðherrarnir tóku heilshugar undir áhyggjur Framsýnar varðandi fákeppnina sem væri að myndast í innanlandsfluginu.

Framsýn stéttarfélag telur eðlilegt að SSNE komi að málinu af fullum þunga og beiti sér fyrir því að stuðningur við flug til Húsavíkur verði með sambærilegum hætti og er til allra annara flugvalla á Íslandi þar sem haldið er úti reglubundnu áætlunarflugi. Ekki þarf að fara mörgum orðum yfir mikilvægi þess fyrir atvinnulífið í Þingeyjarsýslum að flugsamgöngur haldist áfram milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Ekki síst þess vegna er aðkoma SSNE að málinu afar mikilvæg segir í bréfi Framsýnar til SSNE.

Til viðbótar má geta þess að Framsýn gagnrýndi harðlega á sínum tíma ákvörðun sveitarfélaga í Þingeyjarsýslum að sameina Atvinnuþróunarfélag Þingeyinga, Atvinnuþróunarfélagi Eyjafjarðar og Eyþingi undir heitinu SSNE. Framsýn hafði ákveðnar áhyggjur af því að ákveðinn slagkraftur færi úr héraðinu við sameininguna. Nú verður forvitnilegt að sjá hvernig SSNE bregst við áhyggjum Framsýnar varðandi framtíð áætlunarflugs milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Vitað er að ákveðin öfl hafa talað fyrir því að áætlunarflugi til Húsavíkur verði hætt. Við því þarf að bregðast af fullum krafti.

Formaður Framsýnar leit við í Hafnarfjarðarhöfn þegar Jökull ÞH var við það að fara í sína fyrstu veiðiferð fyrir GPG-Fiskverkun fyrir helgina. Aðalsteini Árna var boðið að skoða skipið sem er allt hið glæsilegasta. Gunnlaugur Karl eigandi GPG var að sjálfsögðu ánægður með skipið sem og aðrir í áhöfninni. Reiknað er með að Jökull landi á Húsavík eftir nokkra daga. Framsýn óskar GPG til hamingju með glæsilegt skip en fyrirtækið er með starfsemi á Húsavík og Raufarhöfn á félagssvæði Framsýnar og veitir fjölda fólks atvinnu í landi og á sjó.   

Útgerðarmenn ræða málin. Gunnlaugur Karl eigandi GPG og Aðalsteinn Ómar Ásgerirsson útgerðarmaður á Ísafirði.

Þórður skipstjóri var mjög ánægður með nýja skipið og sá því fulla ástæðu til að brosa.

Kokkurinn var klár í slaginn og stóð vaktina í matsalnum.

Jökull ÞH hélt til veiða fyrir helgina og er væntanlegur til Húsavíkur á næstu dögum eftir vonandi velheppnaða veiðiferð.

Húsavíkurstofa sem er samráðsvettvangur fyrirtækja og þjónustuaðila á Húsavík og nágrenni og hefur það markmið að stuðla að eflingu atvinnulífs með aukinni samvinnu hagsmunaaðila í ferðaþjónustu tekur heilshugar undir með Framsýn varðandi mikilvægi þess að flugsamgöngur haldist milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Stjórn Húsavíkurstofu lítur málið alvarlegum augum og bendir á að gríðarlega mikilvægt sé að halda í þessar góðu flugsamgöngur, þær séu mikil þjónustubót og skipti Húsavík miklu máli. Áhugi er innan stjórnar Húsavíkurstofu að fylgja málinu eftir og funda með formanni Framsýnar og Flugfélagsins Ernis um málið. Þegar þetta er skrifað hafa fulltrúar stjórnar Húsavíkurstofu þegar fundað með formanni Framsýnar um málið, en félagið hefur eins og fram hefur komið í fjölmiðum og greinarskrifum um málið, komið sínum áhyggjum skýrt á framfæri enda eina áætlunarflugið til áfangastaða sem ekki er ríkisstyrkt á Íslandi. Það er flugið með Flugfélaginu Erni til Húsavíkur.  

Alþjóðlegur baráttudagur hinna vinnandi stétta er að renna upp. Þann 1. maí ber verkafólk um heim allan fram kröfur um aukin jöfnuð og jafnrétti um leið og mótmælt er  þeirri miklu misskiptingu sem þrífst víða um heim. Horfir jafnframt um öxl og minnist þeirra sigra sem áunnist hafa, en það sem mestu máli skiptir er að líta til framtíðar.  Saga verkalýðsbaráttunnar er orðin löng, en sagt er að hún  hafi þróast samhliða fyrstu iðnbyltingunni á síðari hluta átjándu aldar og verið andsvar verkalýðsins við verksmiðjuþrælkun og uppgangi kapítalisma í Evrópu. Fyrstu stéttarfélögin voru stofnuð af iðnaðarmönnum á Bretlandi er verkafólk var án nokkurra réttinda á vinnumarkaði og algjörlega háð framboði á markaði og eftirspurn atvinnurekenda. Hugmyndin um starfsemi stéttarfélaga féll í grýttan jarðveg hjá atvinnurekendum, enda braut hún í bága við grundvallarkenningar frjálsrar samkeppni og stóð í vegi fyrir frjálsri verðmyndun. Starfsemi verkalýðshreyfingarinnar þróaðist síðan sem sjálfstætt afl sem gætir réttinda launafólks um heim allan og hafa aðgerðir hreyfingarinnar frá fyrstu tíð haft mikið að segja um þróun og mótun samfélaga.

Mikilvægi stéttarfélaga
Undir lok 19. aldar voru fyrstu stéttarfélögin stofnuð hér á landi. Sum þeirra entust stutt, en önnur döfnuðu og með vaxandi meðvitund íslenskrar alþýðu um sín bágu kjör efldist hreyfingin. Stéttarfélög eru einn af máttarstólpum íslensks atvinnulífs og hafa í gegnum tíðina barist fyrir bættum kjörum og aðbúnaði launafólks. Í blámóðu fortíðar getum við greint sárafátækt fólk reyna að létta af sér þrældómsokinu og heygja baráttu gegn arðráni og kúgun. Þeirra barátta var knúin áfram af neyð. Við sem á eftir komum njótum afraksturs fórna þeirra, en erum kannski ekkert sérstaklega að velta okkur upp úr því hvernig þessi réttindi eru til komin, eða með hvaða hætti þau hafa ávaxtað sig. Aðstæður á vinnumarkaði hafa tekið miklum breytingum frá upphafsárum hreyfingarinnar, en fyrstu áratugi tuttugustu aldarinnar litaðist íslensk verkalýðsbarátta af átökum á vinnumarkaði og róstusömum aðgerðum, þar sem kné var gjarnan látið fylgja kviði. Nokkur annar háttur er hafður á samningaviðræðum í dag. Segja má að viðræður aðila vinnumarkaðarins einkennist í stórum dráttum af faglegum vinnubrögðum, reyndar með undantekingum þar sem leitað er málamiðlana. Hlutverk stéttarfélaga hefur því breyst í samræmi við þróun samfélagsins, en mikilvægi þeirra fyrir réttindagæslu og hagsmunabaráttu félagsmanna er og verður hið sama og áður. Kannski hefur einmitt aldrei verið mikilvægara en nú að launafólk eigi sér sterka málsvara.

Fjórða iðnbyltingin mál málanna                                                                                                             
Flestir telja fjórðu iðnbyltinguna muni færa okkur nýja veröld. Rauði þráðurinn í gegnum fyrri þrjár iðnbyltingar hefur verið sjálfvirknivæðing. Þar sem vélarafl hefur leyst vöðvaafl manna og dýra af hólmi, eða allt frá því að gufuvélin markaði þáttaskil í fyrstu iðnbyltingunni og var upphafið af iðnaði eins og við þekkjum í dag. Það má segja að þriðja iðnbyltingin hafi kortlagt líf okkar á nýjan hátt. Farsímar, tölvur og upplýsingatækni hafa breytt öllum siðum okkar og venjum á undra skömmum tíma. Fjórða iðnbyltingin sem þegar hefur umvafið líf okkar viðheldur þeirri þróun áfram, en gengur mikið lengra. Hennar helstu einkenni munu verða gervigreind, róbótatækni, Internet hlutanna og sjálfvirknivæðing. Þó við séum almennt ekki farin að sjá sjálfkeyrandi bíla á þjóðvegum landsins, þá er áhrifa byltingarinnar þegar farið að gæta í vinnu og framleiðslu á mörgum sviðum atvinnulífsins. Tækniframfarir hafa kollvarpað og stóreflt alla vinnslu í sjávarútveginum og margfaldað þar með útflutningsverðmæti afurða, í verslunum hafa sjálfsafgreiðslukassar rutt sér til rúms á örfáum árum, hraðbankar hafa komið í stað þjónustufulltrúa bankana og róbótar sjá um mjaltir á mörgum kúabúum á landsbyggðinni. Og hér er einungis fátt eitt talið.

Launafólk þarf  sterka málsvara
Þær gríðarlegu breytingar sem áunnist hafa með tækniþróun síðustu 250 ára og ítrekað hafa umbylt samfélögum um víða veröld, hafa sannarlega átt sinn þátt í því að leggja grunn að betri lífskjörum manna. Það er engum manni fært að spá fyrir um það á þessari stundu hvort tækniframfarir fjórðu iðnbyltingarinnar muni koma til með fækka störfum og ógna þar með lífsafkomu fólks, eða hvort þær muni skapa ný og betri störf. Við vitum þó nú þegar, að með aukinni sjálfvirknivæðingu minnkar þörfin fyrir vinnandi hendur og æ fleiri starfsstéttir eru að úreldast. Sífellt fækkar störfum sem ekki krefjast  einhverskonar sérþekkingar, þjálfunar eða menntunar. Þeir sem missa störfin við þessar aðstæður hlaupa ekki svo auðveldlega í aðra vinnu. Má þar sérstaklega nefna fólk með litla formlega menntun, en sá hópur er um fjórðungur fólks á vinnumarkaði. Vel þarf að undirbúa bæði launafólk og atvinnulífið fyrir þessar breytingar með aukinni fræðslu og menntun.

Kapitalískt umhverfi
En þá erum við kannski að komast að kjarna málsins. Kapítalískt hugmyndakerfi hefur frá fyrstu tíð beint fólki í þá átt að græða sem mest af peningum án tillits til annara þátta. Það hefur ekkert breyst. Ástæður tækniþróunar fyrirtækja eru því ekki hvað síst tilkomnar af viðleitni eigenda þeirra til að auka hagnað sinn og arðsemi með því að lækka framleiðslukostnað. Afrakstur vinnunnar skilar sér áfram í fárra manna hendur með tilheyrandi misskiptingu. Fyrir það mun verkafólk framtíðarinnar þurfa að verja sinn rétt, eins og forverar þeirra gerðu í árdaga hreyfingarinnar. Samhliða öðrum breytingum á vinnumarkaði hefur það gerst víða erlendis að verkalýðshreyfingin hefur veikst og laun ekki þróast í samræmi við aukna framleiðni og verðmætasköpun. Verði þróunin hér á landi sú sama mun það umhverfi sem blasir við kynslóðinni sem er að hefja störf á vinnumarkaði í dag verða allt annað en það sem kynslóðin sem á undan tókst á við. Hætt er við að aukin áhersla verði á ýmis form skammtímaráðninga, lausamennsku eða jafnvel í formi verktakaráðninga þar sem fyrirtæki koma sér undan því að axla ábyrgð á viðkomandi launamanni. Full ástæða er til að hafa áhyggjur af þessu, framtíð verkalýðshreyfingarinnar byggir á því að hún haldi vöku sinni. Að hún sé sífellt á varðbergi og reiðubúin að ganga í takt við komandi breytingar í atvinnulífinu. Stærsta áskorun hreyfingarinnar um þessar mundir er að undirbúa bæði launafólk og atvinnulífið fyrir þær miklu breytingar sem eru í vændum á vinnumarkaði. Horfa þarf til þess hver staða stéttarfélaga er og verður gagnvart aukinni tækniþróun og hvaða áhrif framvinda tækninnar mun hafa á störf og samfélagið allt í nánustu framtíð. Stéttarfélögin þurfa því ekki einungis að gæta hagsmuna og mæta væntingum núverandi félagsmanna, heldur þurfa þau einnig að horfa til framtíðar með hagsmuni félagsmanna sinna að leiðarljósi.

Samtakamátturinn skiptir máli
Hér á landi er aðild fólks að stéttarfélögum sú mesta sem þekkist, sem styrkir stöðu launafólks og þar með kjarasamningsumhverfið. Stéttarfélög hafa líklega aldrei haft mikilvægari hlutverki að gegna en einmitt í dag, þar sem sífellt eru gerðar auknar kröfur um þjónustu og öflugt starf að kjara- og réttindamálum. Breyttir atvinnuhættir kalla á nýjar áherslur og vinnubrögð til framtíðar og fela í sér áskoranir, en einnig tækifæri til að brjóta niður múra og tileinka sér nýja hugsun. Sagan segir okkur að stéttarfélögin sem áður voru litlar einingar í öllum landsfjórðungum hafi sameinist í stærri fylkingar. Með sameiningu félaganna hafa þau eflst og sjóðir þeirra styrkst, s.s. sjúkra-, orlofs- og starfsmenntasjóðir. Haldi þessi þróun áfram munu félögin fá aukna burði til að auka hagræðingu í rekstri og öðlast meiri slagkraft, félagsmönnum til hagsbóta. Stærð félagsins má samt aldrei verða til þess að félagsmaðurinn fjarlægist sitt stéttarfélag.

Góðir félagar. Stéttarfélögin munu hér eftir sem hingað til byggja á samtakamætti fólksins sem í þeim er á hverjum tíma. Höfum það í huga nú þegar við höldum hátíðlegan alþjóðlegan baráttudag launafólks. Gleymum okkur samt ekki í gleðinni og verum minnug þess að „allir dagar eru baráttudagar.”

Ósk Helgadóttir,
varaformaður Framsýnar

Aðalsteinn Árni Baldursson,
formaður Framsýnar

Annað árið í röð og í annað skiptið síðan 1923 getur íslenskt launafólk ekki safnast saman á 1. maí til að leggja áherslu á kröfur sínar. Líkt og í fyrra er brugðist við þessari stöðu með útsendingu frá sérstakri skemmti-og baráttusamkomu sem verður sjónvarpað á RÚV að kvöldi 1. maí (kl. 21:00).

Landsþekktir tónlistarmenn, skemmtiatriði og hugleiðingar launafólks víða af á landinu einkenna þáttinn. Meðal listamanna sem koma fram eru Emilíana Torrini og vinir, Margrét Rán og félagar, Fjallabræður, Skoffín, Moses Hightower, Jakob Birgisson uppistandari og Öreigarnir (blásarasveit Samma og Co).

Það er nóg til er yfirskrift 1. maí að þessu sinni. „Það er nóg til“ er orðatiltæki sem flestir Íslendingar þekkja og nota gjarnan þegar gest ber að garði. Fólki er boðið að njóta veitinga með viðkvæðinu „fáðu þér, það er nóg til“. En undirliggjandi meining er ekki síður „ekki vera feimin við að fá ykkur, við viljum deila með ykkur“.

Afkoma samfélagsins á Íslandi á fyrri hluta 21. aldarinnar er þrátt fyrir allt með því besta sem þekkist í sögunni. Við búum í landi sem er ríkt af auðlindum – bæði af hendi náttúrunnar og mannauði. Með góðum vilja og réttum ákvörðunum getum við öll notið mannsæmandi lífskjara á Íslandi.

Það er nóg til! Þar sem engar verða kröfugöngurnar verður hægt að búa til sitt eigið kröfuspjald á Facebook og sýna stuðning sinn við baráttu verkalýðshreyfingarinnar í verki með því að merkja prófílmyndina sína 1. maí. Við hvetjum til þátttöku í baráttudeginum á Facebook og svo til áhorfs á Rúv um kvöldið.

Að dagskránni í Sjónvarpinu og viðburðum á samfélagsmiðlum standa eftirfarandi heildarsamtök launafólks: ASÍ, BHM, BSRB og KÍ.

Á undanförnum áratugum hafa vinnustaðir tekið breytingum og vinna starfsmenn störf sín í meira mæli við tölvu og þá almennt í sitjandi stöðu. Þeir sem sinna slíkum störfum þekkja margir hverjir þær afleiðingar sem langvarandi seta getur haft á heilsu fólks án þess þó að bregðast sérstaklega við því. Algengustu einkennin eru verkir í fótleggjum eða mjóbaki, en einnig getur langverandi seta stuðlað að alvarlegri einkennum. Þó finna alls ekki allir fyrir líkamlegum einkennum.

Undanfarið hefur umræða um kyrrsetu náð eyrum fólks og fólk því orðið meðvitaðra um rétta líkamsbeitingu í sínum störfum. Hreyfing og virkni í frítíma hefur einnig mikil áhrif á það hvort langvarandi seta á vinnutíma bitni mikið eða lítið á viðkomandi.

Í nýlegri könnun sem tók til 45.000 vinnustaða í 33 Evrópuríkjum töldu 61 prósent svarenda langvarandi setu vera áhættuþátt í störfum starfsmanna sinna. Of mikil kyrrseta er talin vera sérstaklega mikið vandamál á vinnustöðum þar sem meirihluti starfsmanna vinnur skrifstofustörf og lítill hluti starfsins krefst líkamlegs erfiðis. Kyrrseta til lengri tíma er talin hafa slæm áhrif á stoðkerfi líkamans og talin geta leitt til vandamála eða verkja tengdum stoðkerfinu.

Athygli vekur að kyrrseta er talinn meiri áhættuþáttur samkvæmt sömu könnun heldur en störf sem felast í að lyfta eða hreyfa fólk og lyfta þungum hlutum. Þannig töldu 54 prósent svarenda það vera áhættuþátt í störfum starfsmanna sinna. Þar getur rétt líkamsbreyting skipt sköpum, rétt eins og þegar kemur að langvarandi kyrrsetu.

Aðbúnaður starfsmanna getur verið mismunandi góður en almennt er talið að góður skrifborðsstóll og skrifborð sem hægt er að hækka sé gulls í gildi. Þannig getur starfsfólk sinnt störfum sínum, sem unnið er við tölvu eða borð, standandi og komið í veg fyrir of mikla kyrrsetu í sínum störfum. (Heimild bsrb.is)

Það var mikið gæfuspor þegar Flugfélagið Ernir hóf áætlunarflug til Húsavíkur vorið 2012 í góðu samstarfi við heimamenn, enda hafa Þingeyingar aldrei efast um mikilvægi þess að búa við góðar samgöngur.

Áður höfðu önnur flugfélög séð um áætlunarflug til Húsavíkur, með hléum. Þar á meðal var Flugfélag Íslands sem lagði af  flug til Húsavíkur og beindi farþegum þess í stað í gegnum Akureyri, þyrftu þeir á flugsamgöngum að halda við Reykjavík. Eðlilega voru menn ekki ánægðir með þessa ákvörðun flugfélagsins á sínum tíma enda um mikla þjónustuskerðingu að ræða fyrir flugfarþega um Húsavíkurflugvöll.

Allt frá fyrstu tíð hefur Framsýn stéttarfélag fylgst vel með framvindu mála hvað flugið varðar milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Ferðaþjónustuaðilar, einstaklingar, sveitarfélög, talsmenn fyrirtækja og þjónustuaðila hafa jafnframt talað fyrir mikilvægi flugsamgangna milli þessara landshluta enda miklir hagsmunir í húfi.

Framsýn steig mikilvægt skref vorið 2014 með því að gera samkomulag við Flugfélagið Erni um magnkaup á flugmiðum fyrir félagsmenn til að tryggja þeim aðgengi að ódýrum flugfargjöldum. Frá þeim tíma hefur samningurinn verið uppfærður reglulega með hagsmuni félagsmanna að leiðarljósi og samfélagsins í Þingeyjarsýslum. Samningsaðilar eru sammála um að báðir aðilar hafi hagnast á samstarfinu.

Þegar best hefur látið í seinni tíð hafa allt að 20.000 farþegar flogið um Húsavíkurflugvöll á ári, það er árið 2016. Þess ber að geta að þá stóðu yfir miklar framkvæmdir á svæðinu við uppbygginguna á Bakka og á Þeistareykjum. Eðlilega hefur farþegum fækkað frá þeim tíma, ekki síst á tímum Covid.

Ljóst er að heimamenn hafa miklar áhyggjur af stöðu áætlunarflugs til Húsavíkur svo vitnað sé í yfirlýsingar frá hagsmunaaðilum, ekki síst frá stéttarfélögum, ferðaþjónustuaðilum og Norðurþingi. Svo virðist sem unnið sé að því að koma Flugfélaginu Erni útaf markaðinum með ýmsum brögðum sem Framsýn hefur þegar komið á framfæri við stjórnvöld og Samkeppniseftirlitið og er efni í aðra grein.

Brögð í tafli

Allt stefnir í algjöra einokun á áætlunarflugi á Íslandi, þar sem vísbendingar eru um að Flugfélagið Ernir eigi ekki auðvelt með að mæta þeim mikla mótbyr sem flugfélagið býr við um þessar mundir. Það er þrátt fyrir farsæla sögu frá stofnun þess árið 1970 er viðkemur leiguflugi, áætlunarflugi og sjúkraflugi.

Nú er svo komið að nánast allt áætlunarflug innanlands er ríkisstyrkt með beinum eða óbeinum hætti nú þegar ákveðið hef­ur verið að samþætta rekst­ur Air Ice­land Conn­ect og Icelanda­ir. Starf­semi flugfé­lag­anna tveggja hefur verið sam­einuð, svo sem flugrekstrar­svið, sölu- og markaðsmál. Sameinað félag er með eignarhlut í Norlandair sem hægt og bítandi hefur verið að ná flestum ríkisstyrktum áfangastöðum á landsbyggðinni. Vitað er að stjórnvöld hafa verið með beina ríkisstyrki varðandi ákveðnar flugleiðir; Þórshöfn, Vopnafjörður, Grímsey, Gjögur, Bíldudalur, Höfn og Vestmannaeyjar. Þar fyrir utan kemur ríkið myndarlega að stuðningi við Icelandair með ríkisábyrgð upp á um 16 milljarða og er Icelandair eftir samþættingu við dótturfélagið Air Ice­land Conn­ect með áætlunarferðir til Akureyrar, Egilsstaða, Ísafjarðar og Vestmannaeyja.

Eftir því sem best verður séð, er eina áætlunarflugið sem ekki er ríkisstyrkt eða nýtur ríkisábyrgðar, flugleiðin Reykjavík-Húsavík með Flugfélaginu Erni sem skekkir verulega samkeppnisstöðuna.

Framsýn hefur á fundum með stjórnvöldum talað fyrir því að flugsamgöngur við Húsavík verði tryggðar með sambærilegum hætti og gert er í dag til annarra áfangastaða á Íslandi. Stjórnvöld geta ekki komið sér hjá því að styðja við bakið á þeirri áætlunarleið líkt og gert er til allra annarra áætlunarstaða á Íslandi. Það stenst einfaldlega ekki skoðun.

Um er að ræða afar mikilvægt mál fyrir íbúa Þingeyjarsýslna og aðra þá sem velja að ferðast til og frá svæðinu svo ekki sé talað um atvinnulífið sem treystir á öruggt áætlunarflug um Húsavíkurflugvöll. Framsýn mun ekki skorast undan og því halda áfram að styðja við flugið með samningum við Flugfélagið Erni um sérkjör fyrir félagsmenn með sambærilegum hætti og verið hefur. Að mati félagsins þarf meira að koma til svo hægt verði að tryggja flugsamgöngur milli Húsavíkur og Reykjavíkur.

Þrýsta á stjórnvöld

Hvað það varðar hafa forsvarsmenn Framsýnar þegar fundað með forsætisráðherra og Samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra um áhyggjur félagsins auk þess að gera Samkeppniseftirlitinu viðvart. Farið verður fram á að Samkeppniseftirlitið skoði þetta mál sértaklega. Ráðherrarnir tóku heilshugar undir áhyggjur Framsýnar varðandi fákeppnina sem væri að myndast í innanlandsfluginu. Þingmönnum Norðausturskjördæmisins hefur einnig verið gerð grein fyrir málinu. Áhugavert er að sjá hvaða þingmenn það eru sem hafa sýnt málinu áhuga með því að hafa samband við félagið og hverjir sá ekki ástæðu til að blanda sér í málið enda hugsanlega viðkvæmt fyrir þá, vegna hagsmunaárekstra.

Í umsögn Samkeppniseftirlitsins um frumvörp er vörðuðu ríkisábyrgð til handa Icelandair kemur skýrt fram að ríkisaðstoð sem styddi við rekstur Air Iceland Connect myndi hafa skaðleg áhrif á fyrirtæki á borð við Flugfélagið Erni. Áhyggjur Samkeppniseftirlitsins eru þegar komnar fram nú þegar Icelandair og Air Iceland Connect hafa sameinað krafta sína auk þess sem Norlandair er hluti af samsteypunni þar sem Flugfélag Íslands ehf. á eignarhlut í Norlandair svo vitnað sé í ársreikninga félagsins 2019. Flugfélagið Ernir á því miður ekki roð í þennan sameinaða risa sem drottnar nú nánast yfir öllu áætlunarflugi á Íslandi með ríkisstyrkjum og/eða ríkisábyrgð í boði stjórnvalda. Það stefnir því í einokun í áætlunarflugi á Íslandi. Er það æskileg þróun eða hvað?

Aðalsteinn Árni Baldursson,
formaður Framsýnar stéttarfélags

Alþýðusamband Íslands tekur ekki að svo stöddu afstöðu til þess hvort eða hvernig skattlagningu alþjóðlegrar íslenskrar skipaskrár verður háttað en leggst af miklum þunga gegn þeim áformum að svipta íslensk stéttafélög samningsrétti og mæla fyrir um að kjör áhafna á íslenskum farskipum ráðist af lögheimili þeirra skv. reglum sem ætlað er að koma í veg fyrir þrælahald og mannsal.

Í greinargerð frumvarpsins sem nú hefur verð kynnt eru alvarlegar og villandi staðhæfingar eins og hér verður rakið.

Í upphafi er vakin athygli á því, að í 4. kafla greinargerðar með frumvarpsdrögunum er fjallað um „Samræmi við stjórnarskrá og alþjóðlegar skuldbindingar“. Þar er fullyrt í lokamálsgrein kaflans að það sé „mat ráðuneytisins að frumvarp þetta sé í samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar íslenska ríkisins.“ Eins og leitast verður við að rökstyðja hér á eftir þá er þetta mat rangt og umfjöllunin villandi. Frumvarpið er andstætt 74. og 65.gr. stjórnarskrár íslenska lýðveldisins, 11. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu sbr. l. 62/1994, 8.gr. Alþjóðasamnings um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi sbr. auglýsingu nr. 10/1979, 22.gr. Alþjóðasamnings um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi sbr. auglýsingu nr. 10/1979, 19.gr. b. lið 4.tl. Félagsmálasáttmála Evrópu sbr. auglýsingu nr. 3/1976 og ákvæðum Samþykktar ILO um vinnuskilyrði farmanna frá 2006 sem fullgilt var hér á landi 4. apríl 2019.

Í kaflanum um meginefni frumvarpsins segir m.a.: „Í 12. gr. er gerð tillaga um ákvæði þess efnis að um kjör skipverja í áhöfn kaupskips fari eftir þeim kjarasamningum sem gerðir hafa verið við stéttarfélög viðkomandi ríkja þar sem skipverji á lögheimili. Líkt og rakið hefur verið í 2. kafla greinargerðarinnar er talið að staða skráninga muni ekki breytast nema ákvæði af þessu tagi verði samþykkt. Í 2. mgr. ákvæðisins er kveðið á um tiltekin lágmarkskjör, að þau skuli aldrei vera lakari en þau kjör og réttindi sem mælt er fyrir um í samþykkt Alþjóðavinnumálastofnunarinnar (ILO) um vinnuskilyrði farmanna frá árinu 2006 (Maritime Labour Convention (MLC) 2006) eins og þau eru á hverjum tíma og þau lágmarkskjör sem Alþjóðaflutningaverkamannasambandið (ITF) miðar við á hverjum tíma.“

Í kaflanum Samræmi við stjórnarskrá og alþjóðlegar skuldbindingar segir síðan m.a.: „Jafnframt hefur íslenska ríkið fullgilt samþykkt Alþjóðavinnumálastofnunarinnar um vinnuskilyrði farmanna (e. Maritime Labour Convention – MLC). … Í reglu 2.2 er mælt fyrir um laun farmanna. … Þá fjallar ákvæðið um lágmarkslaun farmanna. Þar segir að grunnkaup eða -laun fyrir þjónustu fullgilds farmanns í almanaksmánuð eiga ekki að vera lægri en sú fjárhæð sem er ákveðin reglulega af hálfu siglingamálanefndar eða annarrar stofnunar í umboði stjórnarnefndar Alþjóðavinnumálaskrifstofunnar. Að fenginni ákvörðun stjórnarnefndarinnar skuli forstjóri tilkynna aðildarríkjum stofnunarinnar um endurskoðaða fjárhæð. Með lögum um breytingu á ýmsum lögum vegna alþjóðasamþykktar um vinnuskilyrði farmanna, nr. 82/2018, voru breytingar gerðar á lögum til samræmis við kröfur samþykktarinnar ….“

Hér eru staðreyndir settar fram með afskaplega villandi hætti og látið líta út sem svo að samþykkt Alþjóðavinnumálastofnunarinnar (ILO), MLC samþykktin, mæli með skuldbindandi „reglu“ fyrir um lágmarkskjör á farskipum og að með setningu laga nr. 82/2018 hafi öllum kröfum samþykktarinnar verið fullnægt.

Hið rétta er að grundvallarregla samþykktarinnar og sú sem skuldbindandi er, er sú að um laun fari skv. kjarasamningum sbr. 3.gr. hennar þar sem segir um grundvallarréttindi og reglur:

„Hvert aðildarríki skal tryggja að í ákvæðum eigin laga og reglugerða séu virt, að því er varðar þessa samþykkt, grundvallarréttindi til:

a) félagafrelsis og virk viðurkenning á réttinum til aðildar að kjarasamningum;
b) afnáms hvers konar nauðungar- og skylduvinnu;
c) afnáms vinnu bana; og
d) afnáms misréttis með tilliti til atvinnu eða starfa.“

Í 5.tl. 4.gr. segir síðan um starfsréttindi og félagsleg réttindi farmanna:

„Hvert aðildarríkiskal tryggja, innan marka lögsögu sinnar, að starfsréttindi og félagsleg réttindi farmanna sem kveðið er á um í framangreindum málsgreinum þessarar greinar séu framkvæmd í samræmi við kröfur þessarar samþykktar. Hrinda má slíku í framkvæmd með landslögum eða reglugerðum, með viðeigandi kjarasamningum, með öðrum ráðstöfunumeða samkvæmt venju, nema kveðið sé á um það með öðrum hætti í samþykktinni.“

Hér á landi gildir sú meginreglna, að kjarasamningar ráða kaupi og kjörum vegna allra starfa sem unnin eru innan lögsögu íslenska ríkisins þ.m.t. um borð í loftförum og skipum sem skráð eru hér á landi en hvorki erlendir kjarasamningar eða leiðbeiningar alþjóðastofnana.

Í MLC samþykktinni segir síðan í þessu samhengi í 6.gr. þar sem fjallað er um „Reglur ásamt A- og B-hlutum kóðans“ að ákvæði B-hluta kóðans, séu ekki skuldbindandi en öll umfjöllun greinargerðarinnar með frumvarpinu um laun og starfskjör byggir einmitt á þeim hluta þ.e. leiðbeiningum B2.2.3. – Lágmarkslaun, og þannig gefið í skyn að verið sé að fullnægja „reglum“ samþykktarinnar.

Tilgangur þeirra B-hluta kóðans er að tryggja að um borð í farskipum sem skráð eru í ríkjum þar sem réttarstaða launafólks og stéttarfélaga er lítil eða engin og þar sem kjarasamningar eru jafnvel hvorki gerðir eða virtir þá skuli beita tilteknum viðmiðum um starfskjör og laun. Almennt eru slík ríki kölluð hentifánaríki en nýlega hefur í íslenskum fjölmiðlum verið fjallað um hvernig skipafélag í íslenskri eigu hefur nýtt sér slík ríki til þess að losa sig við skip til niðurrifs með tilheyrandi mannréttinda- og umhverfisbrotum. Þá hefur einnig nýlega verið fjallað um hvernig fyrirtæki í eigu Íslendinga misnotuðu alþjóðlegu skipaskrána í Færeyjum með því að skrá áhafnir á fiskiskipum sínum í Afríku á farskip í færeysku skránni til þess að eins að losna undan skattgreiðslum í einu fátækasta ríki heims.

Um leiðbeiningar B-hluta kóðans er jafnframt skýrt tekið fram í „Leiðbeiningum B2.2.3-Lágmarkslaun“
að „Með fyrirvara um grundvallarregluna um frjálsa karasamninga ætti hvert aðildarríki að höfðu samráði við hlutaðeigandi samtök útgerðarmanna og farmanna, að mæla fyrir um málsmeðferð til að ákveða lágmarkslaun farmanna. Hlutaðeigandisamtök útgerðarmanna og farmanna ættu að taka þátt í að viðhalda slíkri málsmeðferð.“ Hér er meginreglan kjarasamningar og undantekningin samráð en frumvarpsdrög þau sem nú er veitt umsögn um virða ekki einu sinni þessar leiðbeingar en mæla fyrir um lægstu finnanlegu viðmið til þess að koma í veg fyrir þrælahald og mannsal um borð í faskipum.

Ítrekað skal einnig, að í ársbyrjun 2007 gaf ASÍ umsögn um frumvarp til laga um íslenska alþjóðlega skipaskrá þar sem gert var ráð fyrir því að kjarasamningar farmanna á kaupskipum sem skráð væru í skránna yrðu útfærðir þ.a. að um kjör einsakra áhafnarmeðlima færi eftir kjarasamningum í því ríki sem þeir ættu lögheimili. Eins og ítarlega er rökstutt í þeirri umsögn, þá er slík útfærsla andstæð stjórnarskrá Íslands, lögum nr. 80/1938, lögum nr. 55/1980 og alþjóðlegum sáttmálum sem Ísland er aðili að. Þau lögfræðilegu sjónarmið hafa ekkert breyst og reyndar má frekar merkja þróun þar sem bæði hér á landi og á alþjóðavísu er lagst gegn félagslegum undirboðum, mismunun og misnotkun á vinnuafli frá löndum sem standa höllum fæti, efnahagslega og þróunarlega hvað mannréttindi varðar.

Í fyrrgreindri umsögn ASÍ var m.a. vísað til umfjöllunar ILO um framkvæmd Danmerkur á samþykkt nr. 98 um beitingu grundvallarreglnanna um réttinn til að stofna félög og semja sameiginlega sem Ísland er einnig bundið af, hvað varðar dönsku alþjóðlegu skipaskrána (DIS). Það mál er enn til meðferðar innan eftirlitskerfis ILO, síðast á árinu 2019 og þar segir nú eftir nýjustu samskipti aðila:

“While welcoming the step taken through the amendment of the DIS Act, the Committee requests the Government to continue, in consultation with the social partners, to make every efforts to ensure the full respect of the principles of free and voluntary collective bargaining so that Danish trade unions may freely represent in the collective bargaining process all their members and that collective agreements concluded by Danish trade unions may cover all their members – working on ships sailing under the Danish flag whether they are within or beyond Danish territorial waters or continental shelf, and regardless of their activities. The Committee requests the Government to provide information on any developments in this regard.”

Í þessu felst að Danmörku er í reynd skylt að tryggja erlendum áhöfnum á farskipum í þeirra alþjóðlegu skipaskrá, rétt til aðildar að dönskum stéttarfélögum og þá um leið rétt þeirra stéttarfélaga til þess að semja um kaup þeirra og kjör.

Hyggist ríkisstjórn Íslands, eins og nú virðist raunin, feta sömu leið mannréttindabrota og sumar aðrar þjóðir hafa gert í þessu samhengi leggst sambandið af miklum þunga gegn þeim hugmyndum. (asi.is)

Síðustu daga hefur staðið yfir trúnaðarmannanámskeið á vegum stéttarfélaganna, Framsýnar, Þingiðnar og Starfsmannafélags Húsavíkur. Innan þessara stéttarfélaga eru um 40 trúnaðarmenn á öllum helstu vinnustöðum á svæðinu. Að þessu sinni taka tæplega 20 trúnaðarmenn þátt í námskeiðinu. Trúnaðarmennirnir koma víða að af félagssvæðinu, það er frá  Kópaskeri upp í Mývatnssveit. Við látum myndirnar tala sínu máli en námskeiðið kláraðist síðdegis í dag með tertu enda stóðu trúnaðarmennirnir sig vel á námskeiðinu sem MFA skipulagði fyrir stéttarfélögin.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Komi til þess að launamaður taki við öðru launuðu starfi eða hefji sjálfstæðan rekstur, sem leiðir til þess að atvinnurekandi fellir niður launagreiðslur áður en uppsagnarfresti hans lýkur, fellur niður réttur atvinnurekanda til stuðnings vegna viðkomandi launamanns. Ef launamaður fær á hinn bóginn launagreiðslur áfram frá fyrri atvinnurekanda er stuðningur greiddur að skilyrðum uppfylltum.

Hafi atvinnurekandi þegið stuðning vegna hluta launakostnaðar á uppsagnarfresti ber honum að upplýsa þá launamenn, sem hann fékk greiddan stuðning vegna, um áform sín um að ráða að nýju í sambærilegt starf og gera þeim starfstilboð. Skyldan fellur niður að 12 mánuðum liðnum frá uppsagnardegi en í síðasta lagi 30. júní 2021. Viðkomandi launamaður skal eiga forgangsrétt að starfinu og skal svara tilboði um starf innan tíu virkra daga frá því að honum barst tilboðið.

Á árinu 2020 voru allar greiðslur úr tilgreindri séreignardeild hjá Lsj. Stapa vegna umsókna sjóðfélaga 64 ára eða eldri. Heildargreiðslur lífeyris námu 1.628 þ.kr. samanborið við 1.203 þ.kr. árið áður.

Hefja má úttekt úr tilgreindri séreign við 62 ára aldur og skulu greiðslur að lágmarki dreifast fram til 67 ára aldurs. Einnig er hægt að sækja um útgreiðslu vegna örorku, ef rétthafi verður að hætta störfum vegna örorku áður en hann nær 62 ára aldri, eða vegna andláts sjóðfélaga. Við andlát rétthafa öðlast erfingjar hans rétt til innstæðunnar eftir reglum erfðalaga.

Nýlega var tekin ákvörðun um að skipta um parket á íbúð Framsýnar í Þorrasölum, íbúð 201, en stéttarfélögin Þingiðn og Framsýn eiga 5 íbúðir í fjölbýlishúsinu. Ástæðan var að vatn flæddi um gólfið með þeim afleiðingum að parketið skemmdist. Tryggingarnar samþykktu að leggja til nýtt parket á íbúðina. Sá mikli snillingur, Gísli Stefánsson smiður, var fenginn í verkið sem tókst í alla staði mjög vel. Gísli er ættaður úr Reykjahverfi við Húsavík.

Stjórn Framsýnar kom saman til fundar í gær. Meðal þess sem var til umræðu var frumvarp fjármála- og efnahagsráðherra um lífeyrissjóðsmál (700. mál).

Megn óánægja kom fram meðal fundarmanna með ákveðna þætti í frumvarpinu. Í samræmi við yfirlýsingu stjórnvalda í tengslum við kjarasamningana vorið 2019 eru með frumvarpinu lagðar til breytingar sem lúta að lögfestingu 15,5% iðgjalds, heimildar til að skipta lögbundnu iðgjaldi þannig að allt að 3,5,% geti farið til öflunar réttinda í tilgreindri séreign og varanlegum heimildum til að ráðstafa séreign til húsnæðiskaupa og til að lækka höfuðstól og afborganir lána. Stjórn Framsýnar gerir ekki athugasemdir við þennan hluta frumvarpsins.

Hins vegar er verið að læða inn í frumvarpið öðrum breytingum sem verkalýðshreyfingin hefur ekki verið höfð til samráðs um og skerða lífeyrisrétt almennings og þar með kjör vinnandi fólks. Af greinargerð má engu að síður skilja að fullt samráð hafi verið haft við verkalýðshreyfinguna en það er alvarlegt mál að halda slíku fram þegar reyndin er önnur. Þar með brýtur fjármálaráðherra blað í sögunni með því að fara fram með tillögur um breytingar á lífeyriskerfinu án samráðs við fulltrúa vinnandi fólks en lætur í veðri vaka að svo hafi verið.  Stjórn Framsýnar mótmælir harðlega vinnubrögðum sem þessum og eftirfarandi atriðum:

Fyrst ber að nefna hækkun lífeyrisgreiðslualdurs úr 16 árum í 18 ár sem gengur í berhögg við kjarasamning ASÍ og SA um lífeyrismál. Fyrir þessari aldursmismunun eru engin haldbær rök. Þessum áformum fékk verkalýðshreyfingin fyrst veður af þegar frumvarpið var lagt fram á Alþingi.

Í öðru lagi er lagt til að breyta verðbótum lífeyrisréttinda þannig að þær reiknast árlega í stað mánaðarlega. Þessi breyting kann að láta lítið yfir sér en kann að hafa þau áhrif á lífeyrisréttindi fólks að þau taki ekki leiðréttingum vegna verðbólgu jafnóðum. Frumvarpið tekur ekki af vafa um hvort slíkt yrði leiðrétt eftir á eða ekki.

Í þriðja lagi er veitt áframhaldandi undanþága í lögum frá 15,5% lífeyrisframlagi með ótímasettu bráðabirgðaákvæði. Kemur þetta til vegna lífeyrismála sjómanna sem enn er ósamið um og er framlag í lífeyrissjóði þeirra aðeins 12%. Framsýn telur rétt að sett séu tímamörk á bráðabirgðaákvæðið, svo sem eðlilegt er, þannig að sjómönnum og viðsemjendum þeirra gefst kost á að ganga frá kjarasamningi þar sem sjómenn njóta sömu lífeyrisréttinda og annað launafólk.

Framsýn skorar á fjármálaráðherra að taka upp símann og heyra í verkalýðshreyfingunni um áherslur hreyfingarinnar varðandi endurskoðun á lögum um lífeyrissjóði. Félagi Bjarni, svona vinnubrögð eru ekki í boði.